Kaliteli Bir Kesintisiz Güç Kaynağından Beklenen Özellikler:
Gerçek Tam Sinüs Çıkışlı (On-line) Olmalı
Statik IGBT PWM İnverter den Oluşmalı
Galvanik İzolasyon Trafosu Bulunmalı
Çift Çevrim Microişlemci Kontrollü Olmalı
Şebek Giriş Devre Kesici
Akü Giriş Devre Kesici
KGK Çıkış Devre Kesici Bulunmalı
Çıkış Kısa Devre Koruması olmalı
RS232 Haberleşme Cıkışı ile PC Bağlantısı Yapılabilmeli
SNMP Opsiyonu İle Sisteme Entegre Olabilmeli
Sessiz Çalışmalı
Dijital Grafik Ekran İle UPS Durumları Kontrol Edilebilmeli
Cold Start Özelliği Bulunmalı
Kullanılan Aküler Tam Kapalı Bakımsız Kuru Tip Olmalı (TSE,CE)
Manuel By-pass
Statik By-pass Bulunmalı
Verim%85 den Büyük Olmalı
Giriş Gerilim Toleransı +%25 ile -%25 arasında Güvenle Çalışma Sağlamalı
Cıkış Voltajındaki Bozulma Oranı <%3(harmonik distorsion)
Crest Faktörü 3:1
TSEK-İSO9001-CE Belgeleri Olmalı ve Bu Belgeleri İbraz Edebilmeli
7/24 Teknik Hizmet Departmanı Bulunmalı
Yerli Üretim Tercih Sebebi Olmalı.
GERİLİM KARARLILIğI
Yükü besleyen UPS çıkış geriliminin değişik koşullarında ayarlanan değerinin korunmasıdır.
- Giriş Gerilimine Göre Çıkış Gerilimi Regülasyonu
Türkite şartlarında şebekenin yaklasık%20 oranında değişmesinde Kesintisiz Güç Kaynağı çıkış gerilimin değişmesidir.Modern bir UPS ‘de bu değer %1 den küçüktür.
- Yüke Göre Çıkış Gerilim Regülasyonu Kesintisiz Güç Kaynağı Çıkışına Bağlanan Yükler sıfırdan %100 yüke kadar değiştiğinde çıkış gerilimde meydana gelen değişmedir.Bu değer %1 ‘den küçük olmalıdır.
FREKANS KARALILI Yüke verilen gerilimin frekansıda ayarlanan değerinde korunmalıdır.Şehir Şebekesinde üretim teknolojisinin yapısından dolayı frekans oynamları mevcuttur.Bunların bilgisayarın veya kritik yüklerin işleyişini bozmaması için belirli seviyelerde tutulması gerekir.Şehir Şebekesinin 49.5 Hz 50.5 Hz arasındaki Değerleri kabul edilebilir.İyi bir Kesintisiz Güç Kaynağı bu sınırlar içerisinde şebeke ile senkron olabilir.ve bu sınırların dışında kendi ürettiği son derece kararlı %0.01'lik 50 Hz'e geçer.Bu geçişin çok hızlı olusu mahzurludur.ve 1 Hz/sn !lik bir frekans değişimi uygundur.
- ANİ YÜKE CEVAP VEREBİLME(DİNAMİK REGÜLASYON)
Çıkış yükünün ani olarak sıfırdan %100 yüke kadar değişmesi şebekenin kesilmesi veya geri gelmesi anında çıkış gerilimde meydana gelen değişmedir.Bu oynama %10 dan küçük olmalı ve bir periyot sonunda statik regülasyon bandına girmelidir.
- ÇIKIŞ GERİLİM HARMONİK DİSTORSİONU
Toplam Harmonik distorsionu(THD)çıkış gerilimlerinin içerdiği harmoniklerin ölçüsüdür.Lineer yükte %5 lineer olmayan yükte %7.5 den küçük olması gerekir.Modern Kesintisiz Güç Kaynaklarında(ups) %3 Mertebesindedir. Büyük L ve C elemanları ile kare dalga bile süzülerek % 3 distorsiona düşürülebilir.fakat böyle bir kesintisiz güç kaynağının çıkış empedansı çok büyük ve dinamik regülasyonu çok kötüdür.Bu nedeler modern Kesintisiz Güç Kaynaklarında Yüksek Frekanslı PWM ile tüm harmonikler özellikle düşük frekanslı bileşenler çok daha küçük yapılarak THD küçültülür.
AŞIRI YÜK VE KISA DEVRE KORUMA
Bütün önlemler alınsa bile KGK uzun ömrü süresince aşırı yüklere ve kısa devrelere maruz kalacaktır.İyi bir Kesintisiz Güç Kaynağı (ups) bu tip etkilere maruz kaldığında arıza yapmamalı ve sistemi beslemeye devam etmelidir.Bunun için verilebilecek değerler %150 Aşırı yükte gerilim regülasyonu sınırları içerisinde kalarak en az 1 dakika çalışmalıdır. Kısa devre ise çıkışın tamamen korunması ve kısa devre kalktığında dışarıdan müdahale gerekmeksizin çalışmanın devam etmesi aranması gereken bir özelliktir.
YÜKSEK VERİM
Kesintisiz Güç Kaynağı Bünyesinde Çeşitli Alt sistemlerden oluşmaktadır. Her sistemde kayıp söz konusu olduğundan tüm sistemin verimi cihazın iç kayıplarını gösterir.İyi bir Kesintisiz Güç Kaynağının (UPS)verimi yüksek yani toplam kaybı düşük olmalıdır.%85 sistem veriminde ulaşılabilen iyi bir verim değeridir
Akülere de Dikkat
KGK'nın içinde kullanılan akünün sınıfı da KGK'nın maliyetini ve kalitesini doğrudan etkiler. Genel olarak kesintisiz güç kaynaklarında üç tür akü kullanılır.
-
Kurşunlu sulu aküler, bakım gerektiren akü tipi olduğundan kullanışlı değildir. Çeşitli aralılarda su eklemek gerekir, kapalı yerde kullanılması sağlığa zararlıdır, kısa ömürlüdür, belirli aralıklarla şarj edilmezse bozulur. Tüm bunların yanında da diğer akülere göre ucuzdur.
-
Kuşunlu kuru akü bakım gerektirmez. Sulu aküye göre, insan sağlığını daha az tehdit eder. Ömrü NiCd Akü'nün yarısı kadardır. Belirli aralıklarla şarj edilmezse bozulur.
-
NiCd Akü de bakım gerektirmez ayrıca oldukça uzun ömürlüdür. Uzun süre boş kalabilir yani sık sık şarj edilmesine gerek yoktur. Bu avantajlarının yanında iki de dezavantajı vardır. 1) Pahalıdır... 2) Çevreyi kirleten zehirli atık olarak doğaya zarar verir.
-
Topraklama Şart
Aslında bir KGK'nız olsa da olmasa da, eğer herhangi pahalı bir elektrikli cihaz kullanıyorsanız muhakkak toprak hattı çektirmiş olmanız gerekir. Eğer toprak hattınız yoksa KGK'dan önce bu sorununuzu halletmeniz gerekir. Sonuçta alacağınız Kesintisiz Güç Kaynağı da fazla elektriği yok edemeyeceğinden toprak hattına ihtiyaç duyacaktır.
Şarj Süresi: Alacağınız KGK'nın düşük voltaj ile şarj edilebilir olmasına dikkat edin. Memleket şartları malum. Aynı zamanda akülerin yeniden dolum süresi de, bir günde birden fazla defa yaşayabileceğiniz elektrik kesintileri açısından önemli bir noktadır.
Modem ve Network Bağlantısı: Piyasadaki bazı KGK'larda standart güç kablosu girişlerinin yanında modem ve network girişleri de bulunur. Bu sayede bilgisayarınız telefon ve network hattından gelen tehlikelere karşı da korunmuş olur.
Tasarım önemli: Bir KGK almadan önce mümkünse, firmada bir kez çalıştırmalarını isteyerek, çalışırken çıkardığı gürültüyü test edin. Bir KGK'nın dış tasarımı ne kadar iyi ise o kadar az gürültülü çalışacaktır. Aynı zamanda bu konuyla ilgili yapılmış ölçümleri, ilgilendiğiniz modelin teknik özellikleri ile ilgili broşürlerde Desibel (db) cinsinden bulabilirsiniz. Bu Desibel'i ifade eden rakamsal değer ne kadar düşükse gürültü o kadar az demektir.
Garanti süresi: En az iki sene garantisi olmasına dikkat edin.
Satınalma Kararından Sonra
Eğer bir KGK satın alma kararı verdiyseniz doğru bir seçim yapmanın arifesindesiniz demektir. Bu seçim için ilk olarak güvenilir bir KGK firmasını arayıp yardım isteyebileceğiniz gibi bazı soruların cevaplarını kendiniz de bulabilirsiniz.
KGK'nın Gücü Ne Kadar Olmalı?
Kesintisiz Güç Kaynağı seçimi yaparken üzerinde durulması gereken iki konu vardır. UPS den çalıştırılacak yükün veya yüklerin toplam kapasitesi VA cinsinden ölçümlemdirilmelidir. UPS den Beslenecek yük,seçilecek UPS in kapasitesini belirlemede büyük önem taşır.Yüksek kapasiteli UPS seçiminde, mevcut güce yakın değerde UPS seçimi enerji sarfiyatı,toplam yatırım maliyeti açısından kullanıcıya avantaj sağlayacaktır.Bu noktada dikkat edilmesi gereken bir konuda UPS de ileriye dönük kapasite arttırımını göz önünde bulundurmaktır.Gücü tespit edilen UPS in seçilmesinde ikinci önemli nokta, marka ve modelin belirlenmesidir. İhtiyaç duyulan KGK(kesintisiz güç kaynağı) bir yatırım olarak düşünülmelidir.
Bu sorunun cevabını bulabilmek için ilk olarak alacağınız KGK'ya hangi cihazları bağlayacağınızı belirlemeniz gerekecek. Biz örnek bir liste yaptık. Bu listede; bir G4 400, bir 17 inç Apple Studio Display CRT renkli monitör, bir iMac 350 MHz ve bir de karanlıkta kalmamak için fluoresan lamba var.
Şimdi bu cihazların elektrik girişlerindeki etiketlere, kullanım kılavuzuna ya da http://www.apple.com/ adresine bakarak bu cihazları besleyecek bir KGK'nın sahip olması gereken minimum kaç VA(volt-amper) olması gerektiğini bulacağız. Yaklaşık volt-amper değerini bulmak için iki kuraldan birini uygulayabilirsiniz:
1) Eğer cihazınızın amper değerini biliyorsanız bu değeri şebekeden gelen volt değeriyle çarpmanız gerekir. Yani amper x 220 volt = volt-amper (VA)
2) Eğer watt değerini biliyorsanız, uygulayacağınız formül : watt x 1.4 = volt-amper.
Bu formülleri bizim listemizde uygularsak;
iMac için 150 watt güç kaynağı x 1.4 volt = 210 VA ihtiyaç
G4 için 200 watt güç kaynağı x 1.4 volt = 280 VA ihtiyaç
17" monitor için 120 watt güç kaynağı x 1.4 volt = 168 VA ihtiyaç
Fluoresan için 0.2 amper güç kaynağı x 220 volt = 44 VA ihtiyaçToplam ihtiyaç yaklaşık 702 VA...
Yani alacağımız KGK'nin besleme ünitesi 702 VA'den kesinlikle büyük olmak zorunda. Bu sonucun ışığında 800 VA'lik bir KGK seçmek uygun olabilir. Ayrıca alacağınız KGK'yı 4-5 sene kullanacağınızı düşünürseniz bu süre içinde alabileceğiniz yeni bilgisayarları da hesaba katıp biraz daha marj bırakabilirsiniz.
Eğer bu işlemler sonucunda bulacağınız güç değeri 10 kVA (10.000 VA)'dan büyük ise iki veya üç fazlı şebeke bağlantısı kullanmanız gerekecektir bu durumda muhakkak üretici bir firmaya danışmanızı tavsiye ederiz.
AŞAğIDA BAZI CİHAZLARIN GÜÇLERİ BELİRTİLMİŞTİR !!!
Sunucu 500 VA
Standart PC 500 VA
Multimedya PC 250 VA
Ağ Sunucusu 750 VA
Dump Terminal 100 VA
PC Terminal 150 VA
14 inch Monitör 75 VA
15 inch Monitör 100 VA
17 inch Monitör 150 VA
Inkjet Yazıcı 100 VA
Nokta Vuruşlu Yazıcı 150 VA
Lazer Yazıcı 500 VA
A3 Lazer Yazıcı 750 VA
Ağ Yazıcısı 750 VA
Tarayıcı 100 VA
Kasa 300 VA
Router 200 VA
PBX Telefon Santralı 300 VA
Faks 100 VA
Modem 50 VA
Kablosuz Telefon 20 VA
20 Watt Ampul 30 VA
30 Watt Ampul 45 VA
40 Watt Ampul 65 VA
70 Watt Renkli TV 150 VA
Kesintiden Sonra Ne Kadar Süre Çalışmalı?
KGK'nın ne kadar süreyle çalışacağını amper-saat (Ah) değeriyle öğrenebilirsiniz. Bu değeri bulmak için, KGK'nın içindeki akünün büyüklüğü ve KGK'ya bağlı cihazların ne kadar elektrik harcadığını bilmek gerekiyor. Örnek olarak iMac'i alalım. iMac'imizin, çalışırken 150 watt güce ihtiyacı olduğunu bir önceki listede öğrenmiştik. Alacağımız KGK'nın aküsünün de 36 volt olduğunu farzedersek;
150 watt / 36 volt = 4,16 amper-saat
diye kabaca bir hesap yabapilir. Bu da demek oluyor ki 4 Amper/saatlik bir akü, sadece iMac'inizi 1 saat boyunca çalıştırabilir. Bu orantıyla akülerinin amper/saat ve volt değerlerine bakarak yaklaşık bir hesap yapabilirsiniz.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken bir konuyu belirtmekte fayda var. Elektrik kesildikten sonra KGK aktif hale geçtiğinde, fazla yük çekebilecek cihazları açmamanızda fayda var. Çünkü bu tip cihazlar ilk çalışma anında normalden daha fazla akım çekebileceğinden akünüzdeki tüm gücü bir anda harcayarak sistemin devre dışı kalmasına sebep olabilirler. Ayrıca örneğin KGK aktif halde iken KGK'ya bağladığınız bir lazer yazıcıdan çıkış almaya çalışırsanız yukarıdaki hesapların hiçbiri tutmaz. Çünkü bir lazer yazıcı ısınma esnasında 1kw'a varan güçler harcayabilir.
Son Söz
Emek, zaman ve para... Kaybetmeye tahammül edilemeyecek üç şey. Bu yüzden her türlü beklenmedik sürprizi hesaba katarak çalışmak en güvenli hareket olacaktır. Bu süprizlerin emeğine ve donanımına zarar vermesini istemeyenler için "Kesintisiz Güç Koruması" sağlayan bir KGK artık ertelenmeyecek bir ihtiyaç olarak gözüküyor. Özellikle de ülkemiz şartlarında...
|